1. Anasayfa
  2. Ağrıyı tedavi edin
  3. Bel ağrısı
  4. Buradasınız: Bel ağrısı

Bel ağrısı

Omurgamız anatomik olarak boyun omurgası, göğüs omurgası ve bel omurgası olmak üzere üç bölüme ayrılır. Bel omurgası, adından da anlaşılacağı üzere bel bölgesinde yer alır ve 5 bel omuru ve bunların eklemlerinden oluşur. Omurganın hareketliliğini sağlayan omurlar arası diskler, omur gövdeleri arasında uzanır. Omurlar arası diskler yüksek bir su içeriğine sahiptir ve omur gövdeleri arasındaki basıncın dengelenmesi adına tampon görevi görürler. Omurganın diğer bölgeleri de sıklıkla ağrıda rol oynasa da, bel ağrısı ağırlıklı olarak bel omurgasındaki ağrı ile ilgilidir.

BEL AĞRISININ NEDENLERI

Bel ağrısı yaşayanların %90'ından fazlası spesifik olmayan, yani net bir nedeni saptanamayan ağrıdan muztariptir. Bunun nedeni, diğer faktörlere ek olarak zamanımızın çoğunu oturarak geçirdiğimiz modern yaşam tarzımız olabilir. Beldeki ağrıların çoğu kısalmış kaslar ve ve bu kasların çevresindeki fasyalardan (örneğin kalça fleksöründeki büyük kaslardan) kaynaklanır. Kalça fleksörleri (İliopsoas kasları), kalçanın hareket etmesinden ve dolayısıyla yürüme eyleminden sorumludur. Kişi çok oturur ve çok hareket etmezse bu kaslar sertleşir. Bunun sonucunda kan dolaşımı zayıflar ve ardından kaslarda ağrılı gerginlik meydana gelir.  Buna spesifik olmayan bel ağrısı adı verilir.


Ağrı nasıl gelişir ve bu konuda ne yapılabilir?

Ağrının tedavisi

Bel ağrısını tetikleyen unsurlar

Bel ağrısı olan kişilere doktorlar tarafından sıklıkla bel omurgası sendromu teşhisi konur. Bel omurgası sendromunun birçok nedeni ve tetikleyicisi olabilir. Bel ağrısında en çok neden olan tetikleyici unsurlar şunlardır:

- Aşırı yüklenme
- Hareketsizlik
- Fazla kilolar

Bel ağrısının fiziksel nedenleri

Bel omurgasındaki ağrılara ilişkin yukarıda belirtilen tetikleyici unsurlara ek olarak, aşağıdaki hastalıklar da bel ağrısının uzun vadeli sonuçları veya birincil nedenleri olarak eklenebilir: 

- Lumbago
- Sakroiliak eklem blokajı (sakroiliak eklemde blokaj)
- Disk hernisi (fıtık) veya şişkinliği (çıkıntı)
- Fibromiyalji (ağrı sendromu)
- Romatizmal hastalıklar
- Omurlarda inflamasyon (spondilit) ve ayrıca bununla birlikte omurlar arası disk iltihabı (spondilodiskit)
- Omurlarda vücut kırıkları (örn. osteoporoz nedeniyle)
- Omurlarda kırılma (spondiloliz) sonucu omurlarda kaymaya (spondilolistezis) varacak şekilde boşlukların oluşması
- Eklem aşınması (bel omurgasında osteoartrit veya spondiloartropati)
- Faset sendromu
- Omurilik kanalının daralması (spinal kanalda daralma)
- Omurgada eğrilik (örn. skolyoz)

Bel ağrısında tetikleyici ve şiddetlendirici psikolojik faktörler

Psikolojik faktörler de bel ağrısını tetikleyebilir ve şiddetlendirebilir. Sürekli stres, aşırı yoğunluk, uyku sorunları, anksiyete bozuklukları ve depresyon genellikle kötü duruşun ve buna bağlı şiddetli kas gerginliğinin sebebidir. İnsanların psikolojik açıdan zorlandığı bazı durumlarda ağrı hissi daha yoğun olabilir. Bu, psikolojik faktörlerin ve ağrının birbirini daha da güçlendirdiği bir etkileşim yaratır. Geleneksel tedavilerle düzelmeyen spesifik olmayan bel ağrılarında, psikosomatik hastalık olasılığı da (psikolojik faktörlerin tetiklediği, şiddetlendirdiği veya devam ettirdiği şikayetler) dikkate alınmalıdır.

BEL AĞRISI SEMPTOMLARI

Bel ağrısı semptomları bel omurgası bölgesi ile sınırlı olabilir veya kalça, karın ve bacaklara kadar uzanabilir. Bel omurgasındaki ağrıya ek olarak, ilerleyen süreçte duyusal rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir. Belde ağrı ortaya çıkmadan önce sıklıkla bel omurgasının esnekliğinde azalma görülebilir.

- Belde künt, baskı yapan veya bıçak batması hissi veren ağrı

- Kalça ve bacaklara yayılan ağrı

- Hapşırırken veya öksürürken bel omurgasındaki ağrıda artış

- Duyusal bozukluklar (bacaklarda karıncalanma, uyuşma ve hissizlik)

- Yüksek efor veya spor aktiviteleri sırasında ağrı

- Sırt kaslarında geçmeyen gerginlik hissi (sırt üstü yatarken bile)

- Bel omurları bölgesinde devamlı bir blokaj hissi

- Hareket kabiliyetinde kısıtlanma (öne eğilince ağrı hissedilir, sırt doğrultulamaz)

BELDEKI AĞRILI BÖLGELER

Bel ağrısı farklı bölgelerde, merkezi olarak, sağ tarafta veya sol tarafta ortaya çıkabilir. Bu durum çoğunlukla ağrının ortaya çıktığı bölgede kas gerginliği olduğuna işaret eder, ancak bazı durumlarda bel omurgasındaki tek taraflı veya ortada konumlanmış sinir sıkışmaları, sinir tahrişi, inflamasyon, organik hastalıklar veya diğer sorunlardan da kaynaklanabilir.

Belde yanlamasına ağrının nedenleri

Daha önce de belirttiğimiz üzere, bel ağrısı vakalarının %90'ından fazlası spesifik değildir, yani net bir nedeni yoktur. Bununla birlikte, bu bölümde bel ağrısına neden olabilecek bazı nadir olası faktörleri analiz ediyoruz:

- Tek taraflı zorlanma nedeniyle tek taraflı kas gerginliği
- Yanlamasına fıtıklaşmış disk (muhtemelen sağ veya sol bacağa yayılan)
- Yanlamasına eklem aşınması
- Sağ veya sol sinir kökü veya sinirde hasar
- Tek taraflı eklem blokajı (örn. sakroiliak eklem)
- Siyatik sinirde hasar (muhtemelen sağ veya sol bacağa yayılan)
- Renal pelvis inflamasyonu (sıklıkla ateş, idrar yaparken ağrı ve tek taraflı yan ağrısı eşlik eder)
- Böbrek taşı/renal kolik

Merkezi bel ağrısının nedenleri

Çoğu durumda, spesifik olmayan bel ağrısı kas gerginliğinden kaynaklanır.

Eğer bel ağrısı hamilelik sırasında ortaya çıkarsa, bu durum genellikle progesteron hormonunun doğal salınımının bir sonucudur. Bu hormon, bağları ve tendonları gevşeterek vücudu doğuma hazırlar. Bu gevşemeye bağlı olarak ve hamilelik süresince bel omurgasına binen yükün artması sebebiyle, hamile kadınlarda sıklıkla bel ağrısı gelişir.

Tek bacağa yayılan bel ağrısının nedenleri

Bel ağrısı, aşağıdaki tetikleyici ve sebep olan unsurlar nedeniyle bir bacağa yayılabilir:

- Disk fıtığı veya şişmesi
- Lumbago/belde siyatik
- Radikülopati/radikülit (sinir köklerinde tahriş veya hasar)

Hem sağda hem de solda meydana gelen ve kalçalara veya bir bacağa yayılan bel ağrısı, disk hernisi (fıtığı) tarafından tetiklenebilir. Bu durum, uzun süre boyunca yanlış yüklenme veya hareketsizlik nedeniyle omurlar arası disk artık yeterince beslenmediğinde ve ani şiddetli aşırı yüklenme nedeniyle kırılgan hale geldiğinde veya yaralandığında ortaya çıkar. Fıtık durumunda, jelatinimsi çekirdeğin kabuğu kırılır, olması gereken yerden çıkar ve çevredeki sinirlere baskı yapabilir.

 

Lumbago adı verilen durum, belin sağ veya sol alt kısmında kalçalara veya bacaklara yayılan ağrıya da neden olabilir. Bunun nedeni siyatik sinirin tahrişi, sıkışması veya iltihaplanmasıdır.

Radikülopati/radikülit, sinir köklerinde tahriş veya hasar nedeniyle belde akut veya kronik ağrıya, duyu bozukluklarına ve felce neden olabilir. Bel omurgasındaki kemiklerde dejeneratif değişiklikler, fıtıklaşmış diskler ve enfeksiyon veya otoimmün hastalık belirtileri görüldüğünde radikülopati gelişebilir.

üst sırt ağrısı yaşayan birey

Bel ağrınız varsa bunu da akılda tutmalısınız

Öksürürken bel ağrısı

Öksürük sadece ön taraftaki göğüs kaslarını zorlamakla kalmaz. Öksürdüğünüzde geniş sırt kası da aynı anda kasılır, bu nedenle buna öksürük kası da denir. Geçmeyen öksürük, bu öksürük kaslarının aşırı kullanılmasına yol açar ve bu da ağrılı kaslara ve belde ağrılı bir gerginliğe yol açabilir. 

Uyarı: Ateş, yorgunluk ve uzamış öksürüğün eşlik ettiği bel veya sırt ağrınız varsa kesinlikle tıbbi yardım almalısınız. Uzun süredir devam eden öksürükler mutlaka bir doktor tarafından aydınlatılmalıdır.

Nefes alırken bel ağrısı

Nefes alırken bel ağrısı kas sertliğinden kaynaklanabilir. Genellikle çok yüzeysel nefes alan kişiler, göğüs omurlarında ve diyaframda, beli de etkileyebilen gerginlikler yaşayabilir. Özellikle diyaframın çok gergin olduğu ve çok hareket etmediği durumlarda nefes darlığı oluşabilir.

Nefes alırken bel ağrısı yaşanması grip benzeri bir enfeksiyona bağlı olabilir. Semptomlar devam ederse doktora başvurulmalıdır. Böyle bir durum zatürre gibi bir akciğer hastalığı ile bağlantılı olabilir.

Kaburgaların zedelendiği veya kırıldığı bir düşme vakasının ardından, bel ve sırt ağrısı ile birlikte nefes almada güçlük meydana gelebilir. Bu teşhis röntgen çekilerek doğrulanabilir.

Yatarken bel ağrısı

Sırtüstü veya yan yatar pozisyonda sırt ağrısı, bel ağrısının yaşandığı kasların yatar pozisyondayken gevşemediği durumlarda ortaya çıkabilir. Yatakta yatarken bel ağrısı yaşıyorsanız, size verebileceğimiz en iyi tavsiye, tercih ettiğiniz tarafa doğru, bacaklarınız bükülü ve aralarına bir yastık koyarak yan yatmanızdır.

BEL AĞRISININ TEDAVİSİ

Akut, subakut ve kronik ağrı yalnızca kişinin genel sağlığını kısıtlamakla kalmaz, aynı zamanda içgüdüsel olarak koruyucu bir duruş benimsememize sebep olur. Bu da kas gerginliğini artırır ve bu nedenle belde daha da fazla ağrıya yol açar. Bu ağrı kısır döngüsünün kırılabilmesi ve omurgada aşınma veya sinir hasarı gibi ciddi hasarların azaltılabilmesi için, lomber omurgada şiddetli ağrı, bel omurgasında şiddetli ağrı, bacaklarda karıncalanma ve uyuşma gibi duyusal rahatsızlıklar ve hareket kısıtlılığı durumlarının sebepleri bir doktor tarafından ortaya çıkarılmalı ve uygun şekilde tedavi edilmelidir. Gerilime bağlı bel ağrılarınızı ev çözümleri, egzersiz ve diğer yöntemleri kullanarak kendi kendinize hafifletebilirsiniz.

Beldeki gerginliğe bağlı ağrıyı gidermek adına ilk tercih ısı terapisidir. Sıcak su torbaları, ısıtıcı pedler, saunalar, sıcak banyolar gibi klasik ev çözümlerine ek olarak, ThermaCare® ısı bantları bu durum için özellikle uygundur. Çünkü bu ısı bantları cırt cırtlı bir yapıştırıcı ile doğrudan bel bölgesine yapıştırılabilir ve bu sayede ağrıyan kasın derinliklerine 8 saat boyunca yaklaşık 40°C sıcaklıkta sabit bir ısı sağlar. Sırt ağrısı için ThermaCare®, kıyafetlerin altına dışarıdan görülmeyecek şekilde yapıştırılabilir ve bu sayede işte, hareket halindeyken ve spor yaparken de kullanılabilir.

Gerilimin neden olduğu bel ağrısının ısıyla doğal şekilde hafifletilmesine dair daha fazla ipucuna buradan ulaşabilirsiniz.

Bel ağrısını hafifletmeye yönelik masajlar

Bel ağrısının nedeni kas gerginliği ve sertleşmesi ise, masajlar da yatıştırıcı bir etki gösterebilir. Masaj sırasında kaslara çekme ve itme uyaranları verilirken, bu durum sertleşmenin gevşemesini ve kan dolaşımının hızlanmasını sağlayabilir. Masajlar özellikle bel omurgası bölgesinde rahatlatıcı olabilir. Masajın yoğunluğu hastanın ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir. Masaj, rahatlıkla ısı terapisiyle beraber kullanılabilir. 

Bel ağrısını hafifletmeye yönelik fizyoterapi

Manuel terapi, kayropraktik veya osteopati gibi fizyoterapi uygulamaları, omurgadaki blokajları yumuşatmanın yanı sıra kasları gevşetmeye ve esnetmeye yardımcı olabilir. Fizyoterapiye başlamadan önce, sizin durumunuz için hangi tedavinin uygun olduğunu bir doktor tarafından belirlenmelidir.

Sırt ağrısını hafifletmeye yönelik egzersiz

Eğitim programlarında yer alan egzersizler, fizyoterapi, duyu-motor terapisi, yoga, esneme ve gevşeme egzersizleri, fasya eğitimi vb. gibi belinizi gevşetmenize ve güçlendirmenize yarayan çok sayıda yöntem vardır. Egzersiz, bel ağrısını tedavi etmede en iyi yöntemlerden biridir. Bel omurgası çevresindeki kaslarda hareketsiz bir yaşam tarzının neden olduğu kısalma ve gerginlik, esneme hareketleriyle hafifletilebilir. Kan akışını ve eklem hareketliliğini artırmak adına, form seviyenize uygun spor aktiviteleri yapmanız da tavsiye edilir.

Bel ağrısını hafifletmek için bacaklar havada pozisyonu

Bel ağrısında rahatlatıcı ve ağrı giderici bir önlem olarak bacaklar havada pozisyonu önerilir. Bunu yapmak için, sırt ağrısı yaşayan kişiler yere sırt üstü uzanmalı ve bacaklarını bir tabure, sandalye veya kanepe üzerine dik açılarda yerleştirmelidir. Bel kaslarındaki gevşeme yalnızca birkaç dakika içerisinde hissedilebilir.

Bel ağrısını hafifletmeye yönelik ultrason

Ultrason terapisi ile yüksek frekanslı titreşimler, beldeki ağrılı bölgelere masaj yapar. Dokuda ısı üretilir, kan dolaşımı ve metabolizma uyarılır. Kaslar gevşeyebilir. Bu, bel ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Bel ağrısında akupunktur ve akupresür

Belirli tetikleyici noktalara iğne batırılır veya basınç uygulanırsa, sırt kaslarındaki gerginlik gevşeyebilir (akupunktur ve akupresürün arkasındaki teoriye göre). Belin dışında kalan ve refleks açısından bel omurgası ile ilgili olan noktalar da bu yöntemle tedavi edilebilir. Akupunkturda, bel ağrısının tedavisinde kulak akupunkturundaki iğneler kullanılır. Akupunkturun ait olduğu Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT), bel ağrısına yönelik başka tedavi seçenekleri (örneğin şifalı bitkiler, diyet veya egzersiz) de sunar.

 

Bel ağrısında soğuk terapisi

Bel ağrısı esas olarak gerilimden kaynaklanmıyorsa ve daha ziyade akut inflamatuvar reaksiyonlar tarafından tetikleniyorsa, soğuk kompresler, buz torbaları, serinletici jel kompresleri veya ağrı jelleri gibi soğuk uygulamaların kullanılması uygun olabilir. Belde inflamasyon ve yaralanma olması durumunda, tedavi seçenekleri öncesinde durum bir doktora başvurularak netleştirilmelidir.

Bel ağrısında dikkatli olun!

Uyarı: Sinirleri geren ağrılar, idrar veya dışkı kaçırma, bacaklarda felç veya uyuşukluk semptomlarının yanı sıra omurga, omur gövdeleri veya omurilik yaralanmalarında tıbbi müdahale şarttır!

Doktorlar, bel omurgasındaki ağrının nedenini belirlerken sinirlerin iletkenliğini ölçmek için röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) veya nörolojik testler gibi görüntüleme tekniklerini kullanabilir. Olası sinir hasarı derhal tedavi edilmelidir.

SORULAR VE CEVAPLAR

Bel bölgesindeki ağrılar için ne yapılabilir?

Bel bölgesindeki ağrıları hafifletmek için alınabilecek birtakım önlemler vardır. Beldeki gerilime bağlı ağrıda ısı terapisi, egzersiz, masaj, fizyoterapi, doktor tarafından önerilen ilaçlar, ultrason ve akupunktur yardımcı olabilir. Akut inflamasyon veya yaralanmaya bağlı bel ağrısında soğuk terapi kullanımı da uygun olabilir. Tedaviye başlamadan önce bir doktor tarafından bel omurgasındaki ağrının nedeni belirlenmelidir.

Beldeki ağrıyı hafifletmeye ne iyi gelir?

ThermaCare® ısı bantları, sauna gibi ısı uygulamaları, kısalmış kaslara yönelik esneme egzersizleri, bazı masaj teknikleri ile bel omurlarındaki kas gerginliğinin neden olduğu ağrılarda hızlı bir rahatlama sağlanır. Şiddetli ağrı durumlarında, bir doktora danışmalısınız.